Sva hrana koju konzumiramo sastoji se od tri vrste makronutrijenata: ugljikohidrata, bjelančevina i masti. Za nesmetano obavljanje svih funkcija našem tijelu su potrebna sva tri makronutrijenta, ali ne i u jednakim omjerima. 50 – 55% ukupnog dnevnog energetskog unosa treba da dolazi iz ugljikohidrata, 15 – 20% iz bjelančevina, a manje od 30% iz masti.
Kemijski gledano ugljikohidrati su tvari izgrađene od ugljika, vodika i kisika. Njihova vrsta važna je koliko i njihova količina. Što to znači?
Ugljikohidrati, koje svakodnevno konzumiramo, dijele se na jednostavne i složene. Jednostavne ugljikohidrate nalazimo u džemu, voćnim sirupima, rafiniranom šećeru, slatkišima, bezalkoholnim pićima, bijelom kruhu, pečenom krumpiru, sušenom voću i za njih možemo reći da su brzo oslobađajući, što znači da brzo podižu razinu šećera (glukoze) u krvi, što je povezano s visokom razinom inzulina. Za takvu hranu kažemo da je hrana visokog GI – glikemijskog indeksa. Složeni ugljikohidrati nalaze se u žitaricama , kruhu, povrću, voću, sjemenkama i mahunarkama. Za takve ugljikohidrate možemo reći da su sporo oslobađajući, jer ne djeluju na brzo povišenje razine glukoze u krvi, već se naprotiv, polako razlažu u probavnom sustavu i time postupno oslobađaju glukozu u krv. Stoga se složeni ugljikohidrati nazivaju hranom niskog glikemijskog indeksa. Takva vrsta hrane zahtijeva niske razine inzulina u krvi i omogućuje brže sagorijevanje masnoća te njihovo smanjeno nakupljanje u tijelu. Za razliku od hrane visokog glikemiskog indeksa čiji utjecaj dugoročno dovodi do povišenja masnoća u krvi i povišenog krvnog tlaka, što u konačnici štetno djeluje na srce i krvne žile.
Jednostavno rečeno GI kategorizira hranu prema njezinu štetnom djelovanju na razinu glukoze u krvi. On pokazuje da li određena vrsta hrane podiže razinu šećera u krvi rapidno, umjereno ili lagano. Hrana sa glikemijskim indeksom od 1 do 50 ubraja se u hranu niskog glikemijskog indeksa. Vrsta hrane koja sadrži GI od 50 do 75 je hrana srednjeg ili umjerenog glikemijskog indeksa, a hrana sa GI od 75 do 100 je hrana visokog glikemijkog indeksa. Da biste bolje shvatili možemo to prikazati i ovako. Jednostavni ugljikohidrati su već razgrađeni i direktno odlaze u krv, što rezultira „inzulinskim skokom“, dok su složeni ugljikohidrati veće molekule koje nekoliko enzima razgrađuje do najjednostavnijeg oblika – glukoze. Budući da je tijelu potrebno više vremena da razgradi složene ugljikohidrate, male molekule glukoze dolaze u krv kroz dulji vremenski period. To pomaže kod osoba sa dijabetesom kod kojih se javljaju problemi hiper i hipoglikemije. Kako bi kontroliranje razine šećera u krvi bilo što uspješnije, odaberite one namirnice sa niskim GI. Na taj način se kroz dulji vremenski period tijekom dana održavaju umjerene razine inzulina i da se smanji osjetljivost na inzulin.
Jesti hranu niskog GI ne znači ne uživati u raznovrsnoj hrani, nego je važno kombinirati hranu niskog GI-a i visokog GI-a da biste dobili obrok srednjeg glikemijskog indeksa. Preporuča se 2/3 obroka niskog glikemijskog indeksa i 1/3 obroka visokog glikemijskog indeksa. Ako se pak nalazite u situaciji kada ne možete kontrolirati vrijednost Gi-a, uzmite uz obrok nešto kiselo, poput svježe cijeđenog soka od grejpa ili pak salatu sa octom.